Lichaamsbewustzijn
Lichaamsbewustzijn is voelen wat je lijf vertelt en luisteren naar de feedback die je lichaam je geeft. Heb jij een goed ontwikkeld lichaamsbewustzijn? Sta je in contact met je lijf? Luister jij daadwerkelijk naar de seintjes die je lichaam je op een dag geeft? Dat uitgebluste gevoel na een dag werken? Die gespannen spieren? Die terugkerende hoofdpijn? Of hol je continu door en negeer je wat je lijf je vertelt?
Lichaamsbewustzijn
Ervaring heeft ons geleerd dat bij psychische problemen de samenhang tussen lichaam en geest belangrijk is. Dat betekent dat er in de gesprekken naast de aandacht voor gedachten, gevoelens en gedrag, ook aandacht zal zijn voor lichaamsbewustzijn.
Het lichaam is een goede graadmeter om te weten hoe het met u gaat. Als u terugkijkt op de periode voorafgaand aan een burnout of depressie, dan kunt u vaak wel aangeven welke signalen het lichaam uitzond. Helaas zijn we verleerd deze signalen van het lichaam, de stresssignalen, zoals slecht slapen, vermoeidheid of irritatie, tijdig op te merken. U raakt dan overprikkeld en kan steeds minder verdragen.
Overprikkeling doet zich vaak voor bij mensen die van jongs af aan al erg gevoelig zijn voor stemmingen of voor de sfeer in hun omgeving, ook wel hoog gevoelige mensen genoemd (High Sensitive People). Vertrouwd raken met de signalen van het lichaam, leren grenzen stellen en structuur aanbrengen in het leven zijn dan belangrijke aandachtspunten.
Als spanningen te lang aanhouden kunnen er blokkades ontstaan in het lichaam die weer tot pijn of psychische klachten leiden. We werken dan gericht met lichaamsoefeningen aan ontspanning of affect-tolerantie, het verdragen van emotionele spanning. Ook kan het zijn dat we in overleg met u samen werken met de psychosomatisch fysiotherapeut, haptonoom of osteopaat.
Stresspatronen zijn direct zichtbaar in houding en beweging
Stress-symptomen komen in ons gedrag en daarmee natuurlijk ook fysiek tot uiting. Heel direct kun je deze aflezen aan specifieke houdings-en bewegingskarakteristieken. Ademhalings- en stresspatronen door allerlei zones van het lichaam getuigen daarvan. Spanningspatronen zijn terug te vinden in daarmee samenhangende zones van het lichaam.
Kwaliteiten zijn polair. Van nature heb je beschikking over de hele reikwijdte tussen de uitersten van de 2 polen. Bijvoorbeeld van compleet ontspannen tot complete inspanning. Je wendt de kwaliteit flexibel aan al naar gelang de situatie vereist.
Bij stress slaat de balans gedurende langere tijd door naar een van de polen, bijvoorbeeld eenzijdig inspannen. Eén of meer kwaliteiten raken geblokkeerd en uit balans. Er is sprake van eenzijdigheid, dit wil zeggen: een aanhoudend neigen naar de ene of de andere kant, met als gevolg een verdere toename van die ‘eenzijdigheid’: een spanningspatroon van een teveel of te weinig binnen een kwaliteit.
Disbalans wordt onmiddellijk fysiek, emotioneel, gedragsmatig en in taal uitgedrukt. Het zijn die directe en te onderscheiden expressievormen die als een draad van Ariadne de weg kunnen wijzen van disbalans terug naar balans.
Inzicht in de verschijningsvormen van disbalans helpt de weg naar balans te maken, omdat je zo direct en feitelijk aan den lijve kunt herkennen naar welke kant beweging dan nodig is. Maar vooral de fysieke uitingsvorm geeft een directe en concrete ingang om de richting terug naar het midden te krijgen.
Balans kun je herkennen aan het flexibel aanwenden van de gehele reikwijdte van kwaliteiten waarmee je je steeds weer kunt aanpassen in wisselende omstandigheden. Dan ben je in een middenpositie. Van daaruit kun je bewust kiezen wat bij je past en in contact te blijven met je levendige vitale energie. Je kunt sneller reguleren na stress-situaties en met geduld stap voor stap stagnaties doorbreken.
Uitdagingen zijn van alle tijden. Deze kun je zien als oproepen om het potentieel van je vitale kwaliteiten in de verschillende levenscontexten vanuit een middenpositie uit te breiden. Meer weten. ©Annet van Laar (2022)
Zo bevorder je al je lichaamsbewustzijn
Ademhaling
Check je ademhaling eens. Wanneer je gespannen bent dan is je ademhaling vaak sneller en zit hoog in je borstkas. Neem even de tijd en volg je ademhaling eens met aandacht. Hoe beweegt je borst? Hoe is je ademhaling? Moeizaam, gespannen of rustig? Door ademhalingsoefeningen te doen, help je je lichaam te ontspannen en rust te krijgen in je hoofd.
Bewust aandacht geven
Gun jezelf elke dag even wat tijd om bewust naar je lijf te luisteren. Zet alle schermen uit en sluit je ogen. Focus je nu op je lichaam. Wat voel je? Zijn je schouders gespannen? Voelt je rug stram? Rommelen je darmen? Is je buik opgeblazen? Heb je hoofpijn? Ervaar je onrust? Vermoeidheid? Is je hartslag versneld? Kortom, probeer te voelen wat je lijf vertelt. Ook mindfulness- en meditatieoefeningen helpen je om je meer bewust te worden van wat je lichaam vertelt. Daarbij kunnen de oefeningen bijdragen aan het herstellen van de balans.
Aanraking doet je goed
Om lichaamsbewust te worden, helpen lichamelijke aanrakingen. Bijvoorbeeld een massage is een goede methode om je bewust te worden van hoe gespannen je lijf is. Anderzijds zorgt een lichaamsmassage ervoor dat je ontspant. Immers, word je gemasseerd? Dan maak je endorfine en oxytocine aan. Deze hormoonstofjes verminderen stress, laten je relaxen en zorgen voor een happy gevoel. Ook knuffelen en een voetreflexmassage doen wonderen.